In 1988 zijn we naar  Berlijn geweest.

Dit is voor W.I.P de enige keer geweest dat we met zes personen op reis gingen. Na deze trip zou een van onze leden ons gezelschap alweer definitief gaan verlaten.

Op het moment dat wij daar waren, was Berlijn nog verdeeld in Oost- en West Berlijn. Niets wees erop dat 11 jaar later de situatie heel anders zou zijn. De grensbewaking was heel streng en best een beetje angstaanjagend, ook al had je niets te verbergen.

We reisden met een geleend busje en moesten dus eerst door Oost Duitsland, richting Berlijn. Op de grensovergang van west naar oost, werd alles gecontroleerd en stonden militairen met getrokken wapens toe te kijken. Datzelfde gebeurde opnieuw bij de grensovergang naar West Berlijn. Bij de grensovergangen stonden wachttorens van waaruit soldaten gewapend en al de  boel in de gaten hielden.

In Berlijn aangekomen gingen we op zoek naar ons pension. Zeer goedkoop en weinig sterren. Want we hadden in die tijd een klein budget.  De kamers die we hadden waren ronduit vies te noemen. De douche was een oude douchebak op de kamer zelf die ook nog eens lekte, zodat het veiliger en hygiënischer was om je niet de douchen dan dat wel te doen.  Het beschimmelde gordijn dat er omheen hing gaf je nog enige privacy. Maar het maakte ons toen niet zoveel uit, want van slapen kwam er in die tijd toch niet veel. De actieve uren waren het belangrijkst en de nachtrust werd beperkt tot maar een paar uurtjes per nacht.

In Berlijn hebben we veel tijd doorgebracht in de plaatselijke kroegen. Maar daarnaast hebben we uiteraard ook nog wel het een en ander gezien.

Stukje recente geschiedenis van Berlijn.

In 1933 begon voor Berlijn en Duitsland in het algemeen een donkere periode uit de geschiedenis. De overname door Adolf Hitler en de Nationaal-Socialisten gaf de aanzet tot de vervolging van Joden, communisten, oppositieleden, homoseksuelen en vele anderen. Berlijn werd toen eveneens hoofdstad van het Derde Rijk. 1939 was het jaar waarin de Tweede Wereldoorlog begon, die pas in 1945 zou eindigen met de bezetting van Berlijn door de Russen. De stad was toen volledig verwoest.

De conferentie van Potsdam in datzelfde jaar deelde Berlijn in vier sectoren: een Russische, een Amerikaanse, een Engelse en een Franse. Dit betekende meteen ook dat Berlijn het centrale punt van de Koude oorlog zou worden.

In 1948 blokkeerden de Sovjetleiders de westelijke sectoren in de hoop de stad volledig te annexeren, maar dat was buiten de geallieerden gerekend. De Amerikanen en Britten voorzagen de drie Westelijke gedeelten van voedsel door middel van een luchtbrug. Het Oosten kreeg geen enkele hulp en verwaarloosde. In 1949 werd de Berlijn-blokkade opgegeven, waarbij de Bondsrepubliek Duitsland, met Bonn als hoofdstad, en de Duitse Democratische Republiek werden opgericht. Oost-Berlijn werd hoofdstad van deze laatste. Veel DDR-burgers probeerden naar West-Berlijn te vluchten en om deze stroom tegen te houden werd uiteindelijk in 1961 op één nacht tijd ‘De Muur’ opgetrokken, die voortaan Oost- en West-Berlijn van elkaar gescheiden hield. Wie toch probeerde over te lopen, werd genadeloos neergeschoten.

Pas op 9 november 1989 werd deze verschrikkelijke constructie neergehaald, hoewel hier en daar restanten de stad nog tekenen. In 1990 werd Berlijn herenigd en de Federale Regering nam er opnieuw haar intrek in de Reichstag, die met zijn nieuwe glazen koepel een attractie voor binnen- en buitenlanders is geworden

Uiteraard hebben we een bezoek gebracht aan Oost- Berlijn. Via Checkpoint Charley gingen wij de grens over. Ook hier weer de gebruikelijke zeer strenge controle.

Lopend door de straten in het oostelijke deel van Berlijn zag je op bijna elke hoek camera’s en daarnaast had je ook het gevoel dat je enorm in de gaten werd gehouden. Het verschil tussen oost en west was enorm en aan alles zichtbaar. Hier was echt armoede en de prijzen waren laag. Voor de winkels stonden rijen mensen te wachten. Het beeld dat je had van Oostbloklanden werd hier bevestigd. Op het terras dronken wij een niet al te smaakvol  biertje uit een glas waar stukjes uit waren, terwijl het bier door een tuinslang langs je stoel naar het café liep.

 

Brandenburger Tor

De Brandenburger Tor is het bekendste bouwwerk in Berlijn en het symbool van de Duitse eenheid. Deze oude poort is de grens van het oude stadscentrum en werd in 1795 voltooid. Het bouwwerk bestaat uit een zuilengalerij van 26 meter hoog en 66 meter breed.

Checkpoint Charlie

Checkpoint Charlie in de Friedrichstrasse vormde ten tijde van de muur de derde controlepost op de grens tussen Oost- en West-Berlijn.Van 1961 tot 1990 was dit de enige grensovergang voor buitenlanders. Tegenwoordig blijft van de controlepost niet meer over dan een kopie van het wachthuisje.

Gedächtniskirche

De Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche is een kerk op de Kurfürstendamm in Berlijn, die zwaar beschadigd werd door een Brits bombardement tijdens de Tweede Wereldoorlog. De  kerk werd gebouwd tussen 1891 en 1895, in opdracht van keizer Wilhelm II.  Alleen de toren, die nu een monument is voor de vrede, is bewaard gebleven. Die toren wordt ook wel ‘der Holle Zahn’ (de holle tand) genoemd

Kurfürstendamm

De Kurfürstendamm, in Berlijn ook gekend als Ku’damm, is een van de bekendste straten van de stad. De brede laan is een beetje de Champs-Elysées van Parijs. De laan is afgezet met platanen. De Kurfürstendamm ontstond in de 16de eeuw, toen was het een verbindingsweg van het stadsslot van Berlijn naar het jachtslot van de keurvorst in het Grünewald. Vandaar ook de naam Kurfürstendamm of ‘Keurvorstendam’.

Potsdamer Platz

Dit drukke verkeersplein in hartje Berlijn werd genoemd naar de nabijgelegen stad Potsdam, waar de wereldleiders na de Tweede Wereldoorlog bijeenkwamen om te beslissen over de toekomst van Duitsland. In 1961 werd de Berlijnse muur dwars over het plein gebouwd.

Unter den Linden

Deze bekende laan in hartje Berlijn begint aan de Schlossplatz en loopt door tot de Pariser Platz en de Brandenburger Tor. Door de eeuwen heen deed de laan dienst als praalweg van de Pruisische koningen en Duitse keizers en triomflaan van het socialisme ten tijde van de DDR. Haar naam dankt de laan aan de vele lindebomen die hier in de 17de eeuw werden aangeplant.

KaDeWe

Vlakbij de Gedächtniskirche en de Kurfürstendamm vind je het grootste warenhuis van Europa: Kaufhaus des Westens, oftewel KaDeWe. Met een verkoopoppervlakte van 60.000 m² en 380.000 verschillende verkoopartikelen vindt iedereen hier zijn gading. Dagelijks komen er gemiddeld tussen de 40.000 en 50.000 mensen over de vloer. 2400 personeelsleden staan je met raad en daad bij. Het grootwarenhuis opende in 1907 zijn deuren.  Dit gebouw is zo groot, dat we een van onze wip-leden tijdens het bezoek zijn kwijtgeraakt. Gelukkig heeft hij de weg naar het pension na enige tijd zelf kunnen vinden.

Reichstag

Het Rijksdaggebouw werd gebouwd tussen 1884 en 1894. Momenteel is het parlement erin gevestigd. Dat was altijd al zo tot het grootste deel van het gebouw afbrandde in 1933. Het vermoeden bestaat dat de nazi’s zelf verantwoordelijk waren voor de brand, maar de Nederlandse communist Marinus van der Lubbe werd als enige schuldig bevonden en veroordeeld tot de doodstraf. Het voorval gaf Hitler een excuus om de noodtoestand uit te roepen en zijn nazidictatuur op te leggen.

 

Steinstücken

Een bijzonder stukje van het toenmalige Berlijn, was Steinstucken. Vandaar dat he ook op ons programma stond om hier even naar toe te gaan. Steinstücken behoorde tot de Amerikaanse sector.   12 hectare groot, niet meer dan een paar straten, een stel huizen, een paar bomen. Net als West-Berlijn een stuk westen was, omringd door de DDR, was Steinstücken een mini-stukje westen in de DDR.  Aanvankelijk konden de bewoners nog vrij naar West-Berlijn reizen, maar de spanningen namen toe. In 1951 bezette de Oost-Duitse Volkspolizei het terrein zelfs, maar de Amerikanen protesteerden en de Oost-Duitsers trokken zich terug. Steinstücken werd afgegrendeld. De bewoners konden alleen nog in West-Berlijn komen als zij officieel de grens met Oost-Duitsland passeerden. Dat gaf een hoop gedoe en ergernis.

In 1961, na de bouw van de Muur, testte de beroemde Amerikaanse 'Berlijn-generaal' Clay de paraatheid van de Oostduitsers. Hij besloot om per auto een bezoek aan Steinstücken te brengen. 'Eens kijken of die VoPo's mij tegenhouden,' zei Clay.

Dat voornemen deed de ronde en de generaal werd aan de stadsgrens opgewacht door honderden enthousiaste West-Berlijners. Maar het tripje mislukte. Een dag later nam Clay een helikopter. Daarmee landde hij wel in Steinstücken en vanaf dat moment werden daar permanent 3 Amerikaanse soldaten gestationeerd. De helikopter kwam nu regelmatig en soms keerde hij terug met Oost-Duitsers, die naar Steinstücken hadden weten te vluchten.

In 1972 werd, als gevolg van onderhandelingen over landcorrecties, een rechtstreekse weg naar West-Berlijn aangelegd - zonder de gehate grensovergang, maar wel aan twee kanten bewaakt.

 

Omdat we op de tweede dag al  de sleutels van de bus waren kwijtgeraakt, konden we niet meer samen naar huis. Enkelen van ons moesten direct na de reis weer aan het werk en zijn daarom met de trein terug gegaan. Ook een hele ervaring op zich omdat je dan op de stations in het oostelijk deel gewapende militairen zag staan die voorkwamen dat er iemand in of uit de trein zou stappen. Twee van ons hebben de trip verlengd, zodat er na het weekend een sleutel in de plaatselijke garage bijgemaakt kon worden. Gelukkig ….. iedereen weer veilig terug.  Berlijn: een indrukwekkende stad om niet snel te vergeten.